حساسیت به لاکتوز، که به طور رسمی به عنوان “ناهضمانی لاکتوز” یا “ناهضمانی شیر” شناخته می‌شود، یک واکنش ناهنجار به مصرف لاکتوز است که به دلیل کمبود یا ناکافی بودن آنزیم لاکتاز در بدن ایجاد می‌شود. آنزیم لاکتاز در روده کوچک وظیفه هضم لاکتوز، شکر موجود در شیر و محصولات لبنی، را دارا است. در صورت کمبود یا ناکافی بودن آنزیم لاکتاز، لاکتوز به صورت غیر هضم شده وارد روده بزرگ می‌شود.لاکتوز یک نوع قند طبیعی است که در محصولات لبنی وجود دارد. این قند از دو مولکول گلوکز و گالاکتوز تشکیل شده است. نقش لاکتوز به عنوان یک منبع انرژی برای بدن بسیار مهم است. در فرآیند هضم، آنزیم لاکتاز موجود در روده، لاکتوز را به مولکول‌های گلوکز و گالاکتوز تجزیه می‌کند. اما برخی از افراد به دلیل کمبود یا نقص آنزیم لاکتاز قادر به هضم لاکتوز نیستند. این شرایط می‌تواند باعث بروز علائمی مانند نفخ، سوزش معده، اسهال و سایر علائم هضمی شود.
بنابراین، افرادی که از عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند، می‌بایست مصرف محصولات لبنی را محدود کرده و به جای آن، از محصولات بدون لاکتوز استفاده کنند. این محصولات شامل شیر بدون لاکتوز و سایر محصولات لبنی بدون لاکتوز می‌شوند.
عدم تحمل لاکتوز و علائم حساسیت به لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز به وضعیتی اشاره دارد که بدن قادر به تجزیه و هضم کامل لاکتوز نیست. این وضعیت ممکن است به دلیل ژنتیکی یا عوامل دیگری مانند آسیب به روده کوچک ایجاد شود. در این مقاله ازسایت هاریکا ایده، ما قصد داریم با عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به لاکتوز را به شما توضیح دهیم. پس با ما همراه باشید تا با این موضوع بیشتر آشنا شوید.
اگر مشکوک به عدم تحمل لاکتوز هستید، مناسب است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و دستورات ایشان را رعایت کنید. حساسیت به لاکتوز می‌تواند علائم متنوعی در افراد ایجاد کند، از جمله:
- اختلالات گوارشی
شامل نفخ و تورم شکم، سوزش معده، افزایش گاز معده، اسهال، احساس تپش در شکم، کاهش ناگهانی وزن، تیرگی مدفوع، تهوع و استفراغ و غیره. - علائم عصبی
افسردگی، خواب آلودگی، عصبانیت، کاهش تمرکز و غیره.
اگر خودتان یا کسی را می‌شناسید که از علائم حساسیت به لاکتوز رنج می‌برد، بهتر است به طور سریع به یک پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید. در بسیاری از موارد، تغییر در رژیم غذایی و استفاده از محصولات لبنی بدون لاکتوز یا مکمل‌های آنزیم لاکتاز می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.
علائم حساسیت به لاکتوز
اگر عدم تحمل لاکتوز مدیریت نشود، مشکلات گوارشی ممکن است در بازه زمانی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از مصرف غذا ظاهر شوند. برخی از علائم شایع عبارتند از:
- نفخ و تورم شکمی
- درد شکم
- اسهال
- احساس تهوع
اسهال به دلیل عدم هضم لاکتوز در روده کوچک رخ می‌دهد، که منجر به ورود آب اضافی به دستگاه گوارش می‌شود. وقتی لاکتوز به کولون می‌رسد، باکتری‌های موجود در روده آن را تجزیه کرده و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و گاز تولید می‌کنند. این فرایند باعث بروز نفخ، گاز و درد می‌شود. شدت علائم برای هر فرد بستگی به مقدار لاکتوزی که قادر به تحمل کند و مقدار مصرفی لبنیات دارد. خوشبختانه، این علائم معمولاً موقتی هستند و در مدت زمان کوتاهی بهبود می‌یابند.
علت‌های عدم تحمل لاکتوز
-
عدم تحمل لاکتوز اولیه
این نوع حساسیت به لاکتوز شایع‌ترین نوع است و به دلیل کاهش تولید آنزیم لاکتاز با افزایش سن ایجاد می‌شود. در این حالت، قدرت هضم و جذب لاکتوز به طور تدریجی کاهش می‌یابد. این نوع عدم تحمل لاکتوز تا حدی ژنتیکی است و در برخی از جمعیت‌ها و نژادها شایع‌تر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۱۰ درصد از مردم اروپای شمالی، حدود ۵۰ درصد از مردم خاورمیانه و ۸۰ تا ۹۹ درصد از مردم آفریقا و بخش شرقی آسیا از عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند.
-
عدم تحمل لاکتوز ثانویه
عدم تحمل لاکتوز ثانویه به معنای وجود یک بیماری یا عامل دیگری است که منجر به کاهش موقت تولید آنزیم لاکتاز می‌شود. این نوع عدم تحمل لاکتوز معمولاً ناشی از ابتلا به بیماری‌های روده‌ای است که باعث التهاب و آسیب به روده می‌شوند. برخی از علل احتمالی عدم تحمل لاکتوز ثانویه شامل بیماری کرون، بیماری سلیاک، شیمی‌درمانی، کولیت اولسراتیو و افزایش سن می‌شود.
به طور کلی، در صورت تشخیص حساسیت به لاکتوز، توصیه می‌شود با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید تا رژیم غذایی مناسبی را برای شما تعیین کنند. همچنین، محصولات لبنی بدون لاکتوز یا مکمل‌های آنزیم لاکتاز می‌توانند به شما کمک کنند تا عوارض عدم تحمل لاکتوز را کاهش دهید.
تست تشخیص عدم تحمل لاکتوز
تست تشخیص تحمل لاکتوز یک روش تشخیصی است که برای بررسی و تشخیص عدم تحمل لاکتوز استفاده می‌شود. این تست به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
-
تست حساسیت به لاکتوز (Lactose Tolerance Test)
در این تست، فرد مورد بررسی پس از عدم مصرف لاکتوز در شب قبل، مقداری لاکتوز را در قالب یک محلول خوراکی مصرف می‌کند. سپس، نمونه‌های خونی و ادرار در طول چند ساعت پس از مصرف لاکتوز گرفته می‌شود تا سطح لاکتوز در خون اندازه‌گیری شود. این تست باید تحت نظارت پزشک انجام شود.
-
تست تنفسی هیدروژن (Hydrogen Breath Test)
در این تست، فرد مورد بررسی مقداری لاکتوز را مصرف کرده و سپس در طول چند ساعت پس از مصرف، نمونه‌های نفس بررسی می‌شود. در این تست، سطح هیدروژن در نفس اندازه‌گیری می‌شود. اگر لاکتوز در روده کوچک هضم نشود، باکتری‌های روده‌ای آن را تجزیه کرده و هیدروژن را آزاد می‌کنند که به خون و سپس به دستگاه تنفسی منتقل می‌شود. این تست‌ها باید توسط پزشک تعیین و نظارت شوند.
-
تست تحمل لاکتوز با قند خون
در این آزمایش، سطح قند خون پس از مصرف لاکتوز اندازه‌گیری می‌شود. اگر فرد حساسیت به لاکتوز داشته باشد، سطح قند خون تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد زیرا بدن قادر به تجزیه و جذب لاکتوز نیست.
-
آزمایش ژنتیک
این آزمایش برای بررسی علل ژنتیکی عدم تحمل لاکتوز استفاده می‌شود. با استفاده از این آزمایش، می‌توان ژنتیک بودن عا که باعث حساسیت به لاکتوز می‌شود بررسی شود. با این حال، این آزمایش قادر به تشخیص عدم تحمل لاکتوز به دلایل غیرژنتیک نیست.
-
تست اسیدیته مدفوع
این آزمایش، که اغلب برای نوزادان استفاده می‌شود، سطح اسید در مدفوع اندازه‌گیری می‌شود. نوزادانی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند، سطح اسید مدفوع پایین‌تری (اسیدی) دارند.
به طور خلاصه، تست تشخیص تحمل لاکتوز یک روش مهم برای تشخیص حساسیت به لاکتوز است و شامل تست تحمل لاکتوز و تست تنفسی هیدروژن می‌شود. همچنین، آزمایش‌های تشخیص حساسیت به لاکتوز شامل تست تنفس هیدروژن، تست تحمل لاکتوز، آزمایش ژنتیک و تست اسیدیته مدفوع می‌باشند.
