مصرف دارو و مکمل های غذایی بخش مهمی از مراقبت های بهداشتی در زندگی روزمره بسیاری از افراد است. با این حال، آیا تا به حال فکر کرده اید که مصرف زیاد قرص ها و مکمل ها چه مشکلاتی برای بدن به همراه دارد؟ اینکه برخی داروها نیاز به نسخه و تجویز پزشک دارند به این معنا نیست که مصرف زیاد آن ها هیچ آسیبی به بدن وارد نمی کند. مطالعات نشان می دهند زیاد قرص خوردن می تواند عوارض جانبی جدی ای برای سلامتی داشته باشد که این مقاله از ساختمان سلامت به بررسی آن ها می پردازد.
مشکلات گوارشی و شکمی از عوارض زیاد قرص خوردن
یکی از ابتدایی ترین عوارض مصرف بیش از حد مکمل ها و داروها، مشکلات گوارشی است. این مشکلات ممکن است شامل حالت تهوع، استفراغ، نفخ، و اسهال باشد. علت این مشکلات می تواند از حساسیت بدن به مکمل های خاص گرفته تا مصرف این داروها به صورت ناشتا باشد. به عنوان مثال، بسیاری از افرادی که مکمل پروتئین وی مصرف می کنند، پس از خوردن آن دچار نفخ و ناراحتی های شکمی می شوند. این مشکل به دلیل ترکیبات خاص موجود در این مکمل ها است که ممکن است برای سیستم گوارشی حساس باشد. در چنین شرایطی باید مقدار مصرف کاهش یابد و یا مکمل های جایگزین انتخاب شوند که کمتر برای معده حساسیت ایجاد کنند.
ضربان قلب نامنظم و تند
یکی دیگر از عوارض ناشی از زیاد قرص خوردن اختلالات قلبی است. برخی مکمل های کاهش وزن که حاوی مواد محرک مانند کافئین هستند، می توانند باعث ضربان قلب نامنظم یا تند، سرگیجه، و افزایش فشار خون شوند. این مواد محرک به طور مستقیم بر سیستم عصبی تاثیر می گذارند و موجب افزایش فعالیت قلبی می شوند. به همین دلیل، افرادی که مکمل های حاوی مواد محرک مصرف می کنند، باید به شدت مراقب عوارض جانبی آن ها باشند و در صورت بروز علائم غیرعادی به پزشک مراجعه کنند.
آسیب جدی به کبد
کبد یکی از اعضای حیاتی بدن است که وظیفه تصفیه سموم و مواد زائد را بر عهده دارد. مصرف بیش از حد برخی مکمل ها می تواند آسیب جدی به کبد وارد کند. به عنوان مثال، عصاره چای سبز یکی از مکمل هایی است که در سال های اخیر گزارش هایی مبنی بر آسیب به کبد ناشی از آن منتشر شده است. این مکمل ها می توانند حاوی مواد حلالی باشند که در بدن رسوب کرده و موجب آلودگی و آسیب به کبد می شوند. نارسایی حاد کبد یکی از عواقب جدی مصرف بیش از حد مکمل های حاوی عصاره چای سبز است که باید به آن توجه ویژه ای شود.
افزایش خطر سرطان
در حالی که بسیاری از مکمل ها به عنوان محصولات مفید برای سلامتی معرفی می شوند، برخی از آن ها ممکن است در دراز مدت خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. مصرف بی رویه مکمل هایی مانند ویتامین E یا بتاکاروتن در برخی شرایط می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه یا مشکلات قلبی را بیشتر کند. مطالعات نشان داده اند که مصرف دوز بالای این ویتامین ها می تواند موجب تغییرات سلولی شود که منجر به بروز سرطان می شود. حتی ممکن است مصرف دوز بالای بیوتین به عنوان عاملی برای ایجاد سرطان ریه عمل کند. بنابراین، باید همیشه در مصرف مکمل ها و داروها احتیاط کرده و در صورت نیاز، تحت نظر پزشک قرار گرفت.
آسیب به دندان ها
یکی دیگر از عوارض جدی که ممکن است ناشی از زیاد قرص خوردن باشد، آسیب به دندان ها است. یکی از مکمل هایی که برخی افراد به طور مداوم از آن استفاده می کنند، سرکه سیب است. سرکه سیب به دلیل اسیدی بودن خود می تواند باعث ضعف و آسیب به ریشه دندان ها شود. بسیاری از افراد معمولاً سرکه سیب را به آب یا آب میوه اضافه کرده و یا به صورت مستقیم مصرف می کنند. اما متخصصان به شدت هشدار می دهند که مصرف زیاد سرکه سیب، به ویژه بدون رقیق کردن آن، می تواند موجب تخریب مینای دندان شود. بهتر است که مصرف سرکه سیب با فاصله زمانی مناسبی از مسواک زدن صورت گیرد و حداقل 30 دقیقه قبل از مسواک زدن مصرف شود تا از آسیب به دندان ها جلوگیری شود.
مشکلات روانی و عصبی
علاوه بر مشکلات جسمانی که زیاد قرص خوردن به همراه دارد، مصرف بیش از حد این داروها می تواند بر سلامت روان و سیستم عصبی تاثیر منفی بگذارد. برخی از مکمل ها و داروها حاوی مواد شیمیایی هستند که ممکن است باعث اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، یا نوسانات خلقی شوند. به عنوان مثال، برخی مکمل های کاهش وزن یا انرژی زا که حاوی مواد محرک مانند کافئین یا تورین هستند، می توانند باعث افزایش استرس و بی قراری در افراد شوند. مصرف مداوم این داروها بدون نظارت پزشک می تواند به بروز مشکلات روانی جدی منجر شود.
اختلالات هورمونی
مصرف برخی مکمل ها می تواند به طور مستقیم بر سیستم هورمونی بدن تاثیر بگذارد. مکمل های خاصی که برای افزایش عضله یا کاهش وزن استفاده می شوند، ممکن است تعادل هورمونی بدن را بر هم بزنند. به عنوان مثال، مصرف مکمل های حاوی استروئیدهای آنابولیک به طور غیرمجاز می تواند موجب تغییرات شدید در سطح هورمون ها شود که این تغییرات می توانند منجر به بروز مشکلاتی مانند اختلالات قاعدگی در زنان یا کاهش تولید اسپرم در مردان شوند. بنابراین، استفاده از چنین مکمل هایی باید با مشورت پزشک و تحت نظارت دقیق انجام شود.
اعتیاد به داروها
یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است ناشی از مصرف زیاد داروها و مکمل ها باشد، اعتیاد به آن ها است. برخی از افراد ممکن است به مصرف مکمل ها و داروها به عنوان یک عادت یا نیاز روانی روی بیاورند. این نوع اعتیاد به داروها می تواند به تدریج منجر به مصرف بیش از حد آن ها و ایجاد مشکلات جدی جسمانی و روانی شود. افرادی که به مصرف مداوم مکمل ها وابسته می شوند، ممکن است دچار مشکلاتی مانند تضعیف سیستم ایمنی بدن، کاهش انرژی و مشکلات جسمانی دیگر شوند.
نتیجه گیری
در پایان، باید گفت که هرچند مصرف قرص ها و مکمل ها می تواند برای سلامتی مفید باشد، اما مصرف بیش از حد و خودسرانه آن ها می تواند مشکلات جدی ای را برای بدن به همراه داشته باشد. مشکلات گوارشی، ضربان قلب نامنظم، آسیب به کبد و دندان، افزایش خطر سرطان، و اختلالات هورمونی تنها بخشی از عوارض جانبی ناشی از زیاد قرص خوردن هستند. بنابراین، برای حفظ سلامتی و جلوگیری از عوارض جانبی خطرناک، همیشه باید در مصرف داروها و مکمل ها احتیاط کرده و در صورت نیاز، مشورت با پزشک را در اولویت قرار داد.
