سلامتی نوزاد و مادر از جمله مسائلی است که در تمامی جوامع به ویژه در دوران های اولیه زندگی نوزاد مورد توجه قرار دارد. در این زمینه، تغذیه با شیر مادر به عنوان یکی از ارکان اصلی حفظ سلامتی نوزاد و مادر شناخته شده است. در این مقاله از ساختمان سلامت به بررسی فواید تغذیه با شیر مادر، ارتباط عاطفی میان مادر و نوزاد، و توصیه ها و نکات مهم در راستای بهبود این روند پرداخته خواهد شد.
تغذیه با شیر مادر
تغذیه با شیر مادر از بدو تولد، به عنوان بهترین و مناسب ترین انتخاب برای رشد و سلامت نوزاد معرفی شده است. این شیوه تغذیه نه تنها نوزاد را در برابر بیماری ها محافظت می کند، بلکه به تقویت سیستم ایمنی بدن او کمک شایانی می کند. طبق توصیه های سازمان جهانی بهداشت، تغذیه با شیر مادر باید بلافاصله پس از تولد آغاز شده و در مدت زمانی مشخص، ادامه یابد. این اقدام علاوه بر مزایای سلامتی نوزاد، ارتباط عاطفی عمیقی بین مادر و نوزاد ایجاد می کند. با توجه به اینکه میزان تغذیه نوزاد در روزهای اول زندگی بسیار کم است و حجم معده او نیز کوچک است، تغذیه مکرر و به موقع با شیر مادر می تواند از مشکلاتی چون زردی نوزاد جلوگیری کند. در حقیقت، شیر مادر می تواند نقش بسزایی در جلوگیری از بروز مشکلات بهداشتی برای نوزاد ایفا کند.
فواید تغذیه با شیر مادر
تغذیه با شیر مادر نه تنها برای نوزاد مفید است، بلکه فواید بسیاری برای مادر نیز دارد. در ادامه به برخی از مهم ترین فواید تغذیه با شیر مادر برای نوزاد و مادر اشاره خواهیم کرد:
- تقویت سیستم ایمنی نوزاد: شیر مادر سرشار از آنتی بادی ها و سلول های زنده ای است که باعث تقویت سیستم ایمنی نوزاد می شود. این آنتی بادی ها در برابر بیماری هایی چون اسهال، عفونت های تنفسی و گوش میانی از نوزاد محافظت می کنند.
- کاهش خطر مرگ ومیر نوزادان: تغذیه با شیر مادر از جمله عواملی است که می تواند خطر مرگ ومیر نوزادان را کاهش دهد. به طور خاص، تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد، نقش حیاتی در این امر دارد. این ارتباط عاطفی باعث ایجاد پیوندی قوی تر بین مادر و نوزاد می شود.
- کاهش بیماری های مزمن در آینده: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می کنند، در سنین بالاتر کمتر دچار بیماری هایی چون چاقی، دیابت نوع ۲ و مشکلات قلبی می شوند. به علاوه، تحقیقات نشان داده اند که شیردهی می تواند خطر ابتلا به برخی سرطان ها را در آینده کاهش دهد.
- مزایای برای مادران: تغذیه با شیر مادر نه تنها برای نوزاد مفید است، بلکه مادران نیز از مزایای زیادی برخوردار می شوند. این فواید شامل کاهش خطر کم خونی، سرطان های پستان و تخمدان، پوکی استخوان و افسردگی پس از زایمان می باشد. همچنین، مادرانی که به فرزند خود شیر می دهند، از ارتباط عاطفی قوی تری با او برخوردار هستند که این مسئله می تواند به بهبود سلامت روانی و روحی مادر کمک کند.
- تأثیر بر خواب مادر: شیردهی نه تنها برای نوزاد بلکه برای مادر نیز تاثیرات مثبتی دارد. مادران شیرده معمولا خواب بهتری دارند و کمتر دچار اختلالات خواب و مشکلات روانی می شوند.
نکات مهم در تغذیه با شیر مادر
برای داشتن یک تجربه موفق و مؤثر از تغذیه با شیر مادر، لازم است تا مادر و نوزاد هر دو شرایط مناسبی برای شیردهی داشته باشند. در این بخش به برخی از نکات مهم برای تغذیه صحیح با شیر مادر اشاره خواهیم کرد.
- شروع شیردهی بلافاصله پس از تولد: طبق توصیه های سازمان جهانی بهداشت، اولین تغذیه نوزاد باید ظرف ساعت اول پس از تولد از پستان مادر صورت گیرد. این اقدام نه تنها موجب ایجاد ارتباط عاطفی بین مادر و نوزاد می شود، بلکه به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می کند.
- تغذیه مکرر و به موقع: در روزهای اولیه زندگی، حجم معده نوزاد کوچک است و نیاز به تغذیه مکرر دارد. تغذیه به موقع و مکرر از بروز مشکلاتی همچون زردی نوزاد جلوگیری می کند. همچنین، شیردهی به طور منظم به نوزاد کمک می کند تا وزن مناسبی بگیرد و به رشد مطلوب خود برسد.
- اهمیت آغوز: آغوز، اولین مایعی که از پستان مادر خارج می شود، حاوی مقادیر زیادی آنتی بادی و مواد مغذی است که برای نوزاد بسیار مفید است. بسیاری از مادران ممکن است فکر کنند که آغوز به دلیل رنگ زرد خود مضر است، اما در حقیقت این ماده حاوی بتاکاروتن است که به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می کند.
- تغذیه با وضعیت صحیح: برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند درد سینه یا مشکلات گوارشی نوزاد، مهم است که مادر در وضعیت صحیحی قرار گیرد و نوزاد را به درستی در آغوش گیرد. این مسئله می تواند تاثیر زیادی بر راحتی شیردهی و رضایت مادر و نوزاد داشته باشد.
- پرهیز از باورهای غلط: برخی باورهای غلط در مورد تغذیه با شیر مادر در جامعه وجود دارد که ممکن است منجر به اشتباهات جدی شود. به عنوان مثال، برخی فکر می کنند که شیر مادر باعث زردی نوزاد می شود، در حالی که این مسئله ارتباطی با کیفیت شیر ندارد و به عوامل دیگری بستگی دارد.
روند از شیر گرفتن نوزاد
یکی از مراحل مهم در فرایند تغذیه، زمانی است که نوزاد از شیر مادر گرفته می شود. این فرایند باید به تدریج و با دقت انجام شود. استفاده از روش های ناگهانی و نادرست مانند تلخ کردن پستان یا ایجاد ترس در نوزاد، می تواند به آسیب های جسمی و روانی برای نوزاد و مادر منجر شود. در این راستا، روند از شیر گرفتن باید متناسب با آمادگی مادر و نوزاد پیش برود. بهتر است در ابتدا از تغذیه با شیر مادر به تدریج کاسته شود و به تدریج جایگزین های مناسب مانند غذای کمکی به نوزاد معرفی گردد.
نتیجه گیری
تغذیه با شیر مادر یکی از موثرترین روش ها برای حفظ سلامتی نوزاد و مادر است. این شیوه نه تنها به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می کند، بلکه موجب پیشگیری از بسیاری از بیماری ها در آینده و کاهش خطر مرگ ومیر نوزادان می شود. همچنین، مادرانی که به فرزند خود شیر می دهند از فواید متعددی از جمله کاهش خطر ابتلا به بیماری ها و ارتقای سلامت روانی برخوردار می شوند. بنابراین، توجه به شیردهی صحیح و مداوم، رعایت نکات مهم در این زمینه و از شیر گرفتن تدریجی، همگی عواملی هستند که می توانند به سلامت و بهبود زندگی نوزاد و مادر کمک کنند.
