سکته چشمی یک وضعیت پزشکی است که می‌تواند بر بینایی ما تأثیر بگذارد و اگرچه ممکن است کمتر شناخته شده باشد، اما اهمیت آن نباید نادیده گرفته شود. در این مقاله، با مفهوم سکته عروق شبکیه و روش‌های درمان و پیشگیری از آن آشنا خواهیم شد.
برخی علائم و نشانه‌های سکته چشمی شامل کاهش ناگهانی بینایی، افتادگی بخشی یا کامل بینایی، دید ابریشمی یا تاریکی در بینایی و تغییرات در دید رنگی می‌باشد. اگر این علائم دریافت شوند، باید به سرعت به پزشک متخصص چشم پیشه شود.
درمان سکته چشمی بستگی به نوع و شدت آن دارد. برخی از روش‌های درمانی شامل داروها، تزریق‌ها، لیزر درمانی و جراحی است. در صورتی که سکته عروق شبکیه به علت خونریزی باشد، اقداماتی مانند تزریق مواد جامد یا مایع در چشم برای کنترل خونریزی و بازسازی عروق ممکن است صورت بگیرد.
بهترین راه برای مقابله با سکته عروق شبکیه، جلوگیری از وقوع آن است. برخی از روش‌های پیشگیری شامل حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، ورزش منظم، کنترل فشار خون و قند خون، مصرف مصرف سیگار و الکل را به حداقل رساندن، استفاده از عینک محافظ در مواجهه با آفتاب و محافظت از چشمان در محیط‌های خطرناک مانند صنعت و کارهای سنگین است. همچنین، برنامه‌ریزی برای بازرسی و پیگیری منظم چشم با پزشک متخصص چشم در صورت وجود علائم غیرطبیعی نیز اهمیت دارد.
در نهایت، آگاهی از علائم سکته عروق شبکیه یک وضعیت پزشکی است که می‌تواند بر بینایی ما تأثیر بگذارد و اگرچه ممکن است کمتر شناخته شده باشد، اما اهمیت آن نباید نادیده گرفته شود. در این مقاله، با مفهوم سکته عروق شبکیه و روش‌های درمان و پیشگیری از آن آشنا خواهیم شد.
سکته چشمی چیست؟
بیماری سکته چشمی، که به طور تخصصی به عنوان انسداد شریان شبکیه شناخته می شود، با قطع جریان خون به شبکیه همراه است. همانطور که ما می دانیم، سکته مغزی باعث انسداد خونرسانی به مغز می شود و این باعث از دست دادن حرکت، گفتار و حافظه می شود. در صورت سکته چشمی، قطع جریان خون به شبکیه چشم می تواند به همین نحوی، این نوع سکته را ایجاد کند.در ادامه از ساختمان سلامت، قصد داریم درباره سکته چشمی صحبت کنیم و اطلاعاتی درباره علل بروز آن‌ها و راهکارهایی که در پیشگیری از آن‌ها مفید هستند، ارائه دهیم.
هرگونه مسدودیت در خونرسانی (شریان) به چشم یا خروج خون (ورید) از چشم می تواند منجر به انسداد شریان یا ورید شبکیه شود. اگر این بیماری به سرعت درمان نگردد، ممکن است منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود.
سکته چشمی چگونه رخ می دهد؟
فرآیند سکته چشمی به این صورت اتفاق می‌افتد که شریان شبکیه و وریدهای چشم توسط موانعی مانند انسداد مسدود می‌شوند، و این باعث می‌شود تا اکسیژن به شبکیه نتواند رسید. شبکیه در قسمت پشتی چشم قرار دارد و وظیفه تفسیر تصاویر و ارسال سیگنال‌ها به مغز را بر عهده دارد که به ما در تشخیص رنگ، شکل و دیگر ویژگی‌ها کمک می‌کند.
وقتی شریان شبکیه و وریدها مسدود می‌شوند، مایع بیش از حد به ناحیه شبکیه چشم نشت می‌کنند. این مایع اضافی باعث واکنش دفاعی بدن می‌شود و بدن به آن به عنوان یک مهاجم وارد عمل می‌شود، بنابراین ممکن است در نتیجه این واکنش چشم تورم کند. تورم باعث قطع گردش خون و مانع رسیدن اکسیژن به شبکیه می‌شود. این باعث می‌شود به سرعت متوجه شوید که بینایی شما به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار گرفته است.
عوامل خطر برای سکته چشمی شامل عواملی هستند که می‌توانند احتمال انسداد شریان شبکیه را افزایش دهند و مشابه عوامل خطر سکته مغزی عمل می‌کنند. طبق آمارهای آکادمی چشم پزشکی آمریکا، مردان در مقایسه با زنان به میزان بیشتری در معرض خطر سکته عروق شبکیه قرار دارند. علاوه بر این، بیشترین شیوع سکته چشمی در افراد بالای ۶۰ سال سن را داراست.
عوامل سکته چشمی
عوامل دیگری که می‌توانند احتمال انسداد شریان شبکیه را افزایش دهند عبارتند از:
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن عامل افزایش خطر ابتلا به سکته چشمی است.
ضربه به چشم
صدمات مستقیم به چشم می‌توانند باعث ایجاد انسداد شریان شبکیه شوند.
آسیب ناشی از درمان با اشعه
درمان‌هایی که از اشعه استفاده می‌کنند، مانند رادیوتراپی، ممکن است به شبکیه آسیب برسانند و خطر سکته چشمی را افزایش دهند.
بیماری کلیوی
بیماری‌های کلیوی می‌توانند باعث افزایش خطر سکته عروق شبکیه شوند.
مصرف قرص‌های ضد بارداری
برخی قرص‌های ضد بارداری ممکن است خطر سکته چشمی را افزایش دهند.
بیماری شریان کاروتید
بیماری شریان کاروتید، که با تراکم و تنگی در شریان کاروتید همراه است، می‌تواند خطر سکته عروق شبکیه را افزایش دهد.
ریتم غیرطبیعی قلبی
برخی اختلالات ریتم قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی نیز می‌توانند عامل افزایش خطر سکته چشمی باشند.
واسکولیت
التهاب دیواره رگ خونی به عنوان واسکولیت شناخته می‌شود و می‌تواند خطر سکته عروق شبکیه را افزایش دهد.
بارداری
بارداری نیز در برخی موارد می‌تواند خطر ابتلا به سکته چشمی را افزایش دهد.
سطح کلسترول بالا
سطح بالای کلسترول در خون ممکن است خطر سکته عروق شبکیه را اعوامل خطرناک برای سکته چشمی شامل عواملی هستند که می‌توانند احتمال وقوع انسداد شریان شبکیه را افزایش دهند و شبیه به عوامل خطر سکته مغزی عمل می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که مردان نسبت به زنان در معرض خطر بیشتری برای سکته عروق شبکیه قرار دارند. همچنین، این حالت بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد.
علائم سکته چشم
قبل از وقوع سکته عروق شبکیه، بدن سیگنال‌های هشداردهنده‌ای خاص را برای شما ارسال می‌کند. این علائم ممکن است به آرامی در طول چند روز ظاهر شوند. علامت اصلی سکته عروق شبکیه، تغییر ناگهانی در بینایی است. این تغییر معمولاً فقط در یک چشم رخ می‌دهد و معمولاً همراه با درد نیست. علائم سکته چشمی شامل موارد زیر هستند:
تاری دید یا تحتریف دید
اگر تاری دید یا تحریف دید را در یک یا هر دو چشم تجربه می‌کنید و این عارضه به تدریج بدتر می‌شود، احتمالاً نشانه‌ای از سکته چشمی است.
شناورها
اگر نقاطی را می‌بینید که در اطراف شناورهای بصری قرار دارند و برای مدت طولانی به نور روشن نگاه نکرده‌اید، این ممکن است نشانه‌ای از سکته چشمی باشد که قرار است رخ دهد.
از دست دادن تمام یا بخشی از بینایی
اگر متوجه می‌شوید که بینایی شما در حال کاهش است و این روند ادامه پیدا می‌کند یا با از دست دادن کامل بینایی روبرو هستید، ممکن است دچار سکته عروق شبکیه شده باشید.
فشار یا درد
اگر در یک یا هر دو چشم فشار یا درد احساس می‌کنید، این ممکن است نشانه‌ای از سکته چشمی باشد. با این حال، در برخی موارد، سکته عروق شبکیه بدون این علائم رخ می‌دهد.
لطفاً توجه داشته باشید که در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه کنید، زیرا سکته عروق شبکیه می‌تواند علامتی از مشکل جدی در سیستم عصبی باشد و نیاز به بررسی و درمان فوری دارد.
درمان سکته چشم
روش‌های درمان سکته چشمی به شرح زیر است:
- تنفس دی‌اکسید کربن: در این روش، شخص برای افزایش جریان خون در شبکیه، مخلوطی از دی‌اکسید کربن و اکسیژن را تنفس می‌کند. تنفس این مخلوط می‌تواند باعث گشاد شدن عروق شبکیه و بهبود جریان خون شود.
- تجویز دارو: استفاده از داروهایی که لخته‌ای که رگ خونی را مسدود کرده است را تجزیه می‌کنند، می‌تواند به درمان علائم سکته عروق شبکیه کمک کند.
- خروج مایع از چشم: حذف مایع از چشم می‌تواند به بهبود جریان خون در شبکیه کمک کند.
- ماساژ چشم: پزشک ممکن است با ماساژ پلک‌های بسته شما، به لخته‌ها راه بدهد و آن‌ها را از بین ببرد.
- جراحی لیزر چشم: در برخی موارد، جراحی لیزر ممکن است برای بهبود جریان خون و حذف لخته‌ها در شبکیه مورد استفاده قرار بگیرد.
- قطره چشم با نسخه: استفاده از قطره‌های چشمی تجویز شده توسط پزشک به منظور رفع انسداد و بهبود وضعیت عروق ممکن است مفید باشد.
- تزریق‌های چشم: استفاده از انواع مختلف تزریق‌های چشمی می‌تواند به رفع انسداد و بهبود وضعیت عروق کمک کند.
پس از ارزیابی اولیه، پزشک چشم برنامه درمانی را بر اساس شدت آسیب وارد شده به چشم تجویز می‌کند. درمان سریع و موثر سکته چشم، می‌تواند باعث حفظ بینایی بیشتر شود. لازم به ذکر است که نوع درمان ممکن است بسته به میزان و نوع انسداد وارد شده به رگ، متغیر باشد.
