علت سرگیجه میتواند به عوامل زیادی بستگی داشته باشد. ولی سرگیجه کلافه کننده و آزار دهنده است. در این مقاله از سایت ساختمان سلامت به علت ها و درمان های سرگیجه پرداخته ایم با ما همراه باشید.
افت فشارخون علل اصلی سرگیجه
تاکید ما در فرهنگ ما برای علت بی‌حالی و گیجی، علاوه بر توجه به قند خون، به کاهش فشار خون نیز است. افراد اطراف تلاش می‌کنند تا با روش‌های مختلف فشار خون را در معادله نگه دارند. کاهش فشار خون ممکن است با علائمی مانند تاری دید، عدم تعادل و تمرکز، بی‌حالی، تهوع، تشنگی، رنگ پریدگی پوست و تنفس نفسانی همراه باشد. وقتی خون در سراسر بدن جریان دارد، فشاری را بر روی دیواره عروق وارد می‌کند که به آن فشار خون گفته می‌شود. هنگامی که فشار خون کاهش می‌یابد، فرد ممکن است احساس سرگیجه، سبکی سر یا بی‌حالی کند. به طور طبیعی، در صورت تشخیص کاهش فشار خون و تکرار آن، باید وضعیت قلب و عروق، کلیه و کبد بیمار ارزیابی شود و درمان مناسب انجام شود.
سرگیجه به علت کم خونی
کمبود خون (کم خونی) میتواند یکی از علل سرگیجه باشد. وقتی سطح خون قرمز (هموگلوبین) در بدن کاهش یابد، ممکن است مغز کمترین مقدار اکسیژن را دریافت کند. این موضوع میتواند منجر به اختلال در عملکرد مغز شود و سبب سرگیجه و علائم دیگری مانند سردرد، سرگیجه، خستگی و ضعف عمومی شود.
عوامل مختلفی می‌توانند باعث کم خونی شوند، از جمله کمبود آهن، کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک، عفونت‌ها، عوامل التهابی، خونریزی‌ها، بیماری‌های کبدی و کلیه، و عوامل مرتبط با سیستم ایمنی.
اگر شما علائم کم خونی را تجربه می‌کنید، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید. آزمایش خون میتواند کم خونی را تشخیص دهد و در صورت تأیید، پزشک شما معالجه مناسب را توصیه خواهد کرد که ممکن است شامل تغذیه مناسب، مکمل‌های آهن یا درمان دیگر باشد.
سرگیجه ناشی از لابیرنتیت (Labyrinthitis)
لابیرنتیت یک بیماری عفونتی است که گوش داخلی را درگیر می‌کند. وقتی کانال‌های داخلی گوش (لابیرنت) به التهاب دچار می‌شوند، اطلاعاتی متفاوت از آنچه که گوش سالم به مغز ارسال می‌کند، به مغز منتقل می‌شود. این عدم تطابق و عدم هماهنگی اطلاعات، سبب ایجاد سرگیجه می‌شود. علل لابیرنتیت میتواند از ساده‌ترین عوامل مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد و اغلب دارای ریشه ویروسی است. در بعضی موارد، سرگیجه همراه با تهوع، صدای وزوز در گوش، تب و درد گوش نیز رخ می‌دهد. این مشکل با درمان دارویی به راحتی قابل حل است.
سرگیجه ناشی از بیماری منیر (Meniere)
منیر یک بیماری نادر در گوش است که یکی از علائم آن سرگیجه است. این بیماری گوش داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌علاوه، همراه با سرگیجه، علائمی مانند تهوع، استفراغ، وزوز گوش و کاهش شنوایی نیز رخ می‌دهد. بسیاری از بیماران همراه با این علائم، احساس فشار در گوش خود را نیز تجربه می‌کنند. این بیماری با استفاده از داروها و رژیم غذایی ویژه قابل درمان است، اما در موارد نادر، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
۴. تأثیرات جانبی مختلف داروها و سرگیجه
علاوه بر مشکلات گوش، که یکی از علل شایع سرگیجه است، برخی داروها ممکن است عوارض سرگیجه را در افراد ایجاد کنند. اگر اطلاعات مربوط به داروهایی که مصرف می‌کنید را بررسی کنید، ممکن است به دلیل سرگیجه خود پی ببرید. در این موارد، نباید بی‌رویه دارو را قطع کنید. با مشاوره پزشک، وضعیت خود را توضیح دهید. پزشک ممکن است یک داروی جایگزین را توصیه کند. به‌طور معمول، برخی از داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج، داروهای آرامبخش، داروهای خواب‌آور، داروهای کنترل فشار خون و بسیاری داروهای دیگر، در بعضی افراد، عوارض سرگیجه را به همراه دارند.
سرگیجه ناشی از کمبود ویتامین
کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن میتواند باعث بروز سرگیجه در افراد شود. به عنوان مثال، کمبود ویتامین B12 در بسیاری از موارد، سرگیـجه و تهوع را ایجاد می‌کند. تشخیص کمبود ویتامین به عهده پزشکان است و نباید به صورت خودسرانه، ویتامین‌ها را به برنامه غذایی خود اضافه کنید. همانطور که کمبود ویتامین عوارض زیادی دارد، مصرف بیش از حد آن‌ها نیز گاهی عوارض جدی در بدن ایجاد می‌کند.
بیماری‌های قلبی و سرگیجه
بعضی از اختلالات قلبی گاهی با سرگیجه همراه هستند. به دلیل کاهش عرضه خون به مغز، فرد احساس گیجی و ناتوانی می‌کند. افراد ممکن است وقتی حرکت سریعی انجام می‌دهند یا از وضعیت خوابیده به نشسته تغییر می‌دهند، به طور ناگهانی سـرگیجه بیابند. اما باید توجه داشت که سرگـیجه تنها یکی از علائم قلبی است و هر سرگیـجه‌ای نشانه مشکل قلبی نیست. یکی از بیماری‌های قلبی که گاهاً سرگیجه را به همراه دارد، آریتمی است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که ضربان قلب به طورنامنظم باشد. ضربان قلب بسیار کند یا سریعتر از حالت طبیعی باشد که منجر به سرگیجه، تنگی نفس و درد در قفسه سینه می‌شود.
درمان سرگیجه
پس از شناسایی علت اصلی سرگیجه، درمان موردنظر آغاز می‌شود. بسته به علت آن، گزینه‌های درمان شامل داروها، تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی، و فیزیوتراپی میتواند باشد. به عنوان مثال، اگر سرگیجه ناشی از عوارض دارویی باشد، پزشک ممکن است دوز دارو را تنظیم یا دارو را تغییر دهد. همچنین، در صورتی که سرگیجه به علت خشکی بدن باشد، مصرف آب بیشتر میتواند بهبود آن را تسریع کند. معرفی مواد غذایی مفید جهت کاهش سرگیجه نیز تنها راهکار موقتی برای درمان یا پیشگیری از سرگیجه است و جایگزین درمان‌های دائمی نمی‌شود.
مصرف دارو
درمان سرگیجه ممکن است به صورت دارویی و غیر دارویی صورت گیرد. در صورتی که سرگیجه شدید باشد و با درمان‌های خانگی تسکین نیابد، پزشک میتواند داروهای موردنظر را تجویز کند. در دسته داروهای ضد سرگیجه، دو دسته دارو وجود دارد. اولین دسته شامل داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی است که میتواند به کاهش سرگیجه کمک کند. در این دسته، داروهایی مانند دیازپام، آلپرازولام و فلوکستین موثر هستند. در دسته دوم، داروهای ضد نارسایی حرکتی معده و روده قرار دارند که می‌توانند به درمان سرگیجه‌های مرتبط با مشکلات گوارشی کمک کنند. این دسته شامل داروهایی همچون پرومتازین و متوکلوپرامید است.
تزریق تقویتی
در صورتی که سبب سرگیجه شما کمبود ویتامین B12 باشد، پزشک ممکن است تزریقات ویتامین B12 را به شما تجویز کند. بسیار مهم است که هرگز داروها را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید، زیرا ممکن است تداخل داروهایی که برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، ضررهای جدی برای سلامتی به دنبال داشته باشد.
رژیم غذایی
در صورتی که سرگیجه احساس می‌کنید، باید غذاهای سبک و قابل هضمی مصرف کنید که به تثبیت سطح قند خون و تأمین مواد مغذی بدن کمک کنند. در ادامه، تعدادی پیشنهاد برای غذاهایی داریم که می‌توانید در هنگام سرگیـجه مصرف کنید:
- موز: موز منبع عالی پتاسیم است که میتواند به تنظیم فشار خون و جلوگیری از سرگیـجه کمک کند.
- کراکر یا نان تست: غذاهای خشک و سبک مانند کراکر یا نان تست می‌توانند به سلامتی معده کمک کرده و منبعی سریع برای تأمین انرژی برای بدن باشند.
- زنجبیل: زنجبیل خواص ضد التهابی و ضد تهوع طبیعی دارد که میتواند به کاهش سرگیـجه و تهوع کمک کند. می‌توانید چای زنجبیل، آب‌نبات زنجبیل یا دم‌نوش زنجبیل مصرف کنید.
- آب: مصرف کافی آب بسیار مهم است. تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن آب باعث هیدراته شدن بدن می‌شود و از خشک شدن مغز و اعضا جلوگیری می‌کند. علاوه بر درمان موقت سرگیـجه، مصرف آب کافی میتواند از بروز آن نیز جلوگیری کند. همچنین، آب تأمین کننده مولد لازم برای تولید ماده ژلاتینی در گوش داخلی است که نقش مهمی در تعادل گوش و کنترل حرکات سر دارد.
- ماست: ماست منبع خوبی از پروتئین است و میتواند به تنظیم سطح قند خون و جلوگیری از سرگیـجه کمک کند.
خرما و دانه‌ها
خرما و دانه‌ها یک منبع عالی از چربی‌ها و پروتئین‌های سالم هستند که می‌توانند به تثبیت سطح قند خون و تأمین انرژی پایدار کمک کنند.
جوانه‌های جو
جوانه‌های جو منبع خوبی از فیبر هستند و می‌توانند به تنظیم سطح قند خون کمک کنند.
سیب
سیب منبع خوبی از فیبر هستند و می‌توانند منبع سریعی برای تأمین انرژی باشند.
آب نارگیل
آب نارگیل یک منبع خوب از الکترولیت‌ها است که میتواند به بازسازی بدن و جلوگیری از کم‌آبی کمک کند.
سوپ‌ها
سوپ‌ها به راحتی هضم می‌شوند و می‌توانند منبع خوبی از مواد مغذی باشند. سوپ رشته مرغ یا سوپ سبزیجات گزینه‌های خوبی هستند.
سالاد‌ها
سالاد‌های تهیه شده با میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌توانند منبعی سالم از انرژی و مواد مغذی باشند.
شکلات تلخ
شکلات تلخ یک منبع خوب از منیزیم است که میتواند به تنظیم فشار خون و جلوگیری از سرگیـجه کمک کند.
پروتئین‌های کم چرب
منابع پروتئینی کم چرب مانند مرغ، ماهی یا توفو می‌توانند انرژی پایدار را تأمین کرده و به تنظیم سطح قند خون کمک کنند.
