دیابت چیست یک بیماری است که در آن بدن نمی‌تواند قند یا گلوکز را به درستی متابولیزم یا مصرف کند. گلوکز یکی از منابع اصلی انرژی برای سلول های بدن است که از غذا هایی که می‌خوریم به دست می‌آید. برای استفاده از گلوکز، بدن به هورمونی به نام انسولین نیاز دارد. انسولین توسط لوزالمعده یا پانکراس تولید می‌شود و به گلوکز کمک می‌کند تا از خون وارد سلول ها شود. در دیابت، دو مشکل اصلی وجود دارد
- بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند یا اصلاً انسولین تولید نمی‌کند. این مشکل معمولاً در نوع ۱ رخ می‌دهد.
- بدن به انسولین حساسیت کمتری دارد یا به آن مقاومت نشان می‌دهد. این مشکل معمولاً در نوع ۲ رخ می‌دهد.
هر دو حالت منجر به افزایش قند خون می‌شوند که می‌تواند باعث آسیب به اعضای حیاتی بدن مانند قلب، کلیه، چشم، اعصاب و پوست شود.
چه انواعی از دیابت وجود دارد؟
دو نوع شایع وجود دارد , با ساختمان پزشکان سلامت همراه باشید:
نوع ۱
در دیابت چیست این نوع سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده را مورد حمله قرار می‌دهد و آن ها را از بین می‌برد. در نتیجه، بدن قادر به تولید انسولین نیست و بیمار باید انسولین را به صورت تزریقی یا پمپی دریافت کند. دیابت نوع ۱ معمولاً در کودکان و نوجوانان شروع می‌شود و به آن دیابت وابسته به انسولین یا دیابت جوانان نیز می‌گویند. علل دقیق دیابت نوع ۱ هنوز مشخص نیستند اما عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی در آن نقش دارند.
نوع ۲
در دیابت چیست این نوع بدن انسولین را تولید می‌کند اما سلول ها به آن حساسیت کمتری دارند یا به آن مقاومت نشان می‌دهند. در نتیجه، گلوکز نمی‌تواند به درستی از خون وارد سلول ها شود و قند خون بالا می‌رود. دیابت نوع ۲ معمولاً در بزرگسالان شروع می‌شود و به آن دیابت غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسالان نیز می‌گویند. عوامل اصلی ایجاد کننده دیابت نوع ۲ عبارتند از: اضافه وزن، کم تحرکی، تغذیه نامناسب، ژنتیک، سن و نژاد.
علاوه بر این دو نوع، انواع دیگری نیز وجود دارند که شامل:
دیابت بارداری
در دیابت بارداری , زنان باردار در طول بارداری با افزایش قند خون مواجه می‌شوند. این حالت معمولاً پس از زایمان از بین می‌رود اما ممکن است در آینده خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
دیابت ناشی از بیماری ها یا دارو ها
در این نوع بیماری ها یا دارو هایی که بر روی لوزالمعده یا انسولین تأثیر می‌گذارند، باعث ایجاد یا تشدید دیابت می‌شوند. برای مثال، بیماری های پانکراتیت، سرطان لوزالمعده، عفونت های ویروسی، دارو های استروئیدی، دیورتیک ها و غیره.
دیابت ناشی از ژن های نادر
در این نوع تغییرات ژنتیکی خاصی که از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند، باعث اختلال در تولید یا عملکرد انسولین می‌شوند. برای مثال، دیابت ناشی از کمبود گلوکوکیناز و غیره.
چه علائمی نشانگر دیابت هستند؟
ممکن است بسته به نوع و شدت آن متفاوت باشند. برخی از علائم رایج عبارتند از:
- افزایش تشنگی و ادرار کردن
- خستگی و بی‌حالی
- افزایش یا کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- خشکی و خارش پوست
- زخم هایی که دیر خوب می‌شوند
- عفونت های مکرر پوست، لثه، مثانه یا واژن
- مشکلات در بینایی
- درد یا سوزش در پا ها یا اندام ها
- اختلالات در عملکرد جنسی
این علائم همه به معنی دیابت نیستند و ممکن است ناشی از دلایل دیگری باشند. اما اگر شما یا کسی که می‌شناسید، هر یک از این علائم را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید و معاینه شوید.
چگونه دیابت تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص، پزشک معمولاً از آزمایش های خون استفاده می‌کند. برخی از آزمایش های خون مرسوم برای تشخیص عبارتند از:
آزمایش قند خون ناشتا در دیابت چیست
در این آزمایش، سطح گلوکز خون بعد از ۸ ساعت بدون خوردن غذا اندازه گیری می‌شود. اگر سطح گلوکز خون بیش از ۱۲۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد، دیابت تشخیص داده می‌شود.
آزمایش تحمل گلوکز
در این آزمایش، سطح گلوکز خون قبل و بعد از خوردن یک نوشیدنی حاوی گلوکز اندازه گیری می‌شود. اگر سطح گلوکز خون بعد از ۲ ساعت بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد، دیابت تشخیص داده می‌شود.
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله
در این آزمایش، میزان گلوکزی که به هموگلوبین گلبول های قرمز متصل شده است، اندازه گیری می‌شود. این آزمایش میزان متوسط قند خون در ۳ ماه گذشته را نشان می‌دهد. اگر میزان هموگلوبین گلیکوزیله بیش از ۶.۵ درصد باشد، دیابت تشخیص داده می‌شود.
این آزمایش ها باید در دو نوبت مختلف تکرار شوند تا تشخیص قطعی شود. همچنین، پزشک ممکن است از آزمایش های دیگری مانند آزمایش ادرار، آزمایش کتون خون، آزمایش آنتی بادی های دیابتی و غیره برای تشخیص نوع و علت آن استفاده کند.
چه راه هایی برای پیشگیری و درمان دیابت وجود دارد؟
برای پیشگیری و درمان، راه های مختلفی وجود دارد که بر اساس نوع و شدت دیابت، وضعیت سلامتی و ترجیحات بیمار انتخاب می‌شوند. برخی از راه های رایج پیشگیری و درمان عبارتند از:
تغییر سبک زندگی
این راه شامل انجام فعالیت بدنی منظم، رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل، کنترل وزن، ترک دخانیات، مصرف مقدار کافی آب و خواب و استراحت کافی است. این راه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، کنترل قند خون، کاهش نیاز به دارو یا انسولین و کاهش عوارض کمک کند.
مصرف دارو یا انسولین
این راه شامل مصرف دارو هایی است که می‌توانند سطح گلوکز خون را کاهش یا تنظیم کنند. این دارو ها می‌توانند به صورت قرص، تزریقی یا پمپی باشند. انسولین یکی از دارو های مهم در درمان دیابت نوع ۱ و برخی موارد دیابت نوع ۲ است که به بیمار تزریق یا پمپ می‌شود. این راه می‌تواند به کنترل قند خون، جلوگیری از بروز عوارض شدید مانند کوما یا اسیدوز و بهبود عملکرد اعضای بدن کمک کند.
انجام عمل جراحی
این راه شامل انجام عمل های جراحی است که می‌توانند به کاهش وزن، افزایش تولید یا حساسیت به انسولین یا کاهش نیاز به دارو یا انسولین کمک کنند. درواقع این عمل ها می‌توانند شامل عمل های کاهش معده، پیوند لوزالمعده و غیره باشند. این راه می‌تواند برای بیمارانی که با تغییر سبک زندگی یا مصرف دارو قند خون خود را کنترل نمی‌کنند یا عوارض شدید دارند، مناسب باشد.
انجام درمان های تکمیلی و جایگزین
این راه شامل انجام روش های طب سنتی، طب گیاهی، ماساژ، یوگا، ذهن و بدن و غیره است که به همراه یا به جای درمان های رایج دیابت، برای بهبود کیفیت زندگی، کاهش علائم یا عوارض جانبی دیابت یا افزایش اثربخشی درمان های دیگر انجام می‌شوند. این راه می‌تواند به کاهش استرس، افزایش اعتماد به نفس، تقویت سیستم ایمنی و تعادل هورمون ها کمک کند.
نتیجه گیری
دیابت یک بیماری مزمن است که در آن قند خون به حد غیر طبیعی بالا می‌رود. این بیماری می‌تواند انواع، علائم، عوارض و درمان های مختلفی داشته باشد. با آگاهی از این موضوع و راه های پیشگیری و درمان آن، میتوانیم بهتر از سلامتی خود مراقبت کنیم، دیابت را پیشگیری یا کنترل کنیم و به بیماران کمک و از آنها حمایت کنیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید و جالب بوده باشد و بتوانید از آن در زندگی خود استفاده کنید.
