به گزارش ساختمان سلامت , بازی یکی از فعالیت های طبیعی و اساسی کودکان است که نه تنها برای سرگرمی و لذت بردن از زندگی، بلکه برای رشد و توسعه شناختی و اجتماعی آن ها نیز بسیار مهم و مؤثر است. بازی به کودکان این امکان را می‌دهد که با خود، با دیگران و با محیط اطرافشان ارتباط برقرار کنند، مهارت های جدیدی یاد بگیرند، خلاقیت و تفکر منطقی خود را تقویت کنند، احساسات و نیاز های خود را بیان کنند، حافظه و توجه خود را افزایش دهند و اعتماد به نفس و هویت خود را پیدا کنند. در این مقاله به بررسی نقش و فواید بازی در توسعه شناختی و اجتماعی کودکان خواهیم پرداخت.
توسعه شناختی
توسعه شناختی به مجموعه‌ای از فرآیند های ذهنی اطلاق می‌شود که شامل یادگیری، تفکر، حل مسئله، خلاقیت، حافظه، توجه، زبان و ادراک است. این فرآیند ها باعث می‌شوند که کودک بتواند دنیای اطراف خود را درک کند و با آن تعامل داشته باشد. بازی یکی از راه های اصلی یادگیری و توسعه شناختی کودکان است که به آن ها کمک می‌کند تا:
- با استفاده از اسباب بازی ها، تصویر ها، کلمات و عمل ها، مفاهیم و ایده های خود را به نمایش بگذارند و با دیگران به اشتراک بگذارند.
- با انجام بازی های نقش آفرینی، تجربه های واقعی یا خیالی را شبیه سازی کنند و نقش های مختلف را امتحان کنند.
- با انجام بازی های قواعدی، قوانین و مقررات را یاد بگیرند و رعایت کنند.
- با انجام بازی های راهبردی، تفکر منطقی و استدلال خود را تقویت کنند و راه حل های خلاقانه برای حل مسئله پیدا کنند.
- با انجام بازی های حافظه‌ای، حافظه کوتاه مدت و بلند مدت خود را بهبود بخشند و اطلاعات جدیدی را ذخیره و بازیابی کنند.
- با انجام بازی های توجه‌گرا، توجه و تمرکز خود را افزایش دهند و از پراکندگی ذهنی جلوگیری کنند.
- با انجام بازی های ادراکی، حس های خود را تحریک کنند و ادراک خود را از شکل، رنگ، اندازه، فاصله، جهت و توازن افزایش دهند.
توسعه اجتماعی
توسعه اجتماعی به مجموعه‌ای از مهارت ها و رفتار هایی اطلاق می‌شود که کودک را قادر می‌سازد تا با خود و با دیگران به‌خوبی ارتباط برقرار کند، همکاری و همدلی داشته باشد، احترام و اعتماد به نفس داشته باشد و نقش خود را در جامعه شناسایی کند. بازی یکی از راه های یادگیری و توسعه اجتماعی کودکان است که به آن ها کمک می‌کند تا:
- با انجام بازی های تک نفره، خودآگاهی و خودکنترل خود را افزایش دهند و با خواسته ها و احساسات خود مواجه شوند.
- با انجام بازی های دو نفره، رابطه دوستانه با هم سن های خود برقرار کنند و مهارت های ارتباطی و همدلی خود را توسعه دهند.
- با انجام بازی های گروهی، عضوی از یک جمع و یک تیم باشند و مهارت های همکاری، مشارکت، تقسیم کار، رهبری و رقابت خود را تقویت کنند.
- با انجام بازی های نقش آفرینی، نقش های مختلف اجتماعی را شناسایی و تجربه کنند و از دیدگاه و احساسات دیگران پی ببرند.
- با انجام بازی های قواعدی، اصول و مقررات اجتماعی را یاد بگیرند و رعایت کنند و با موقعیت های مختلف اجتماعی مانند تعارض، همکاری، رقابت و عدالت کنار بیایند.
- با انجام بازی های فرهنگی، فرهنگ و سنت های خود و دیگران را شناسایی و احترام بگذارند و از تنوع و تفاوت های اجتماعی لذت ببرند.
نتیجه گیری
نقش بازی در توسعه شناختی و اجتماعی کودکان یکی از اصلی ترین حقوق اساسی کودکان است که نه تنها برای سرگرمی و لذت بردن از زندگی، بلکه برای رشد و توسعه شناختی و اجتماعی آن ها نیز بسیار مهم و مؤثر است. بازی به کودکان این امکان را می‌دهد که با خود، با دیگران و با محیط اطرافشان ارتباط برقرار کنند، مهارت های جدیدی یاد بگیرند، خلاقیت و تفکر منطقی خود را تقویت کنند، احساسات و نیاز های خود را بیان کنند، حافظه و توجه خود را افزایش دهند و اعتماد به نفس و هویت خود را پیدا کنند.
همچنین بازی به کودکان کمک می‌کند تا رابطه دوستانه با هم سن های خود برقرار کنند، همکاری و همدلی داشته باشند، احترام و اعتماد به نفس داشته باشند و نقش خود را در جامعه شناسایی کنند. بنابراین، بازی یکی از عوامل مؤثر در توسعه کامل و سالم کودکان است که باید توسط والدین، معلمان و مسئولان اجتماعی حمایت و تشویق شود.
