تنگی کانال کمر وضعیتی است که می تواند در هر سطحی از ستون فقرات رخ دهد. این وضعیتی است که می تواند باعث درد در گردن، وسط کمر یا کل کمر شود. این مقاله بر روی تنگی نخاعی ستون فقرات کمری تمرکز خواهد کرد. این ناحیه شایع ترین ناحیه برای ایجاد تنگی است. علائم تنگی اغلب مانند سایر بیماری های ستون فقرات است. کسانی که از مشکلات ستون فقرات رنج می برند باید با سنجش علادم علت اصلی را پیدا کنند. علاوه بر این، مواقعی وجود دارد که تنگی کانال کمر اصلاً علائمی ندارد.
تنگی کانال کمر چیست؟
تنگی کانال کمر باریک شدن کانالی است که در آن طناب نخاعی از ساقه مغز ما در ناحیه گردن تا آخر ستون فقرات کمری می‌رود. در یک بزرگسال متوسط، طناب نخاعی باریک می شود و بین مهره های اول و دوم کمری ختم می شود.
انتهایی ترین قسمت پیازی نخاع، مخروط مدولاریس نامیده می شود و انتهای مخروطی آن تا انتهای رشته ای ادامه می یابد. بین سطوح ستون فقرات کمری 1 و کمری 2، نخاع به مجموعه‌ای از ریشه‌های عصبی جدا میشود که ظاهری شبیه دم اسب دارند و از این رو دم اسب نامیده میشود. (تصویر آناتومی را در زیر ببینید.)
تصویر زیر تک بخش مهره ای را نشان می دهد که از بالا به پایین نگاه می کند. تصور کنید پنج تا از اینها در ستون فقرات کمری روی هم چیده شده اند.
علائم تنگی کانال نخاعی
علائم رایج تنگی عبارتند از:
- درد در ستون فقرات
- بی حسی
- مور مور شدن
- ضعف عضلانی
- هماهنگی ضعیف
- مشکل در راه رفتن
- درد و گرفتگی در پاها به خصوص با راه رفتن
علل تنگی کانال نخاعی
- رشد بیش از حد استخوانی یا زائده استخوانی: زائده استخوانی وضعیتی است که باعث تجزیه غضروف مفاصل از جمله مفاصل ستون فقرات میشود. غضروف پوشش مفاصل است. با از بین رفتن غضروف، استخوان ها روی یکدیگر ساییده میشوند. بدن در واکنش به این وضعیت شروع به رشد استخوان جدید میکند. به این وضعیت خار استخوانی یا رشد بیش از حد استخوان گفته میشود. خارها یا زائده های استخوانی روی مهره های ستون فقرات به سمت کانال نخاعی پیشرفت میکنند، فضا را باریک میکنند و اعصاب ستون فقرات را تحت فشار قرار میدهند. بیماری پاژه استخوانی هم میتواند باعث رشد بیش از حد استخوان در ستون فقرات شود و اعصاب را تحت فشار قرار دهد.
- دیسک ها برآمده یا فتق دیسک: بین هر مهره یک بالشتک صاف و گرد (دیسک بین مهره ای ) قرار دارد که به عنوان ضربه گیر در طول ستون فقرات عمل میکند. خشک شدن و مسطح شدن دیسک های مهره ای ناشی از افزایش سن و ترک خوردن لبه بیروی دیسک ها است که باعث میشود مرکز ژل مانند این دیسک ها از لایه بیرونی ضعیف یا پاره شده خارج شوند. سپس دیسک برآمده روی اعصاب اطراف فشار وارد میکند.
راه‌های درمان تنگی کانال نخاعی
راه‌های درمان این بیماری بسته به شدت علائم و دلایل ایجاد آن متفاوت است. اولین و ساده‌ترین راه، درمان دارویی است که تجویز آن بسته به تشخیص پزشک معالج شما دارد. معمولا داروها یا ضدالتهاب و تورم هستند؛ مثل ناپروکسن و ایبوپروفن و یا ضد درد و مسکن، مانند استامینوفن.
دومین راه، فیزیوتراپی و انجام حرکات ورزشی است. اگرچه این موارد نقش درمانی برای تنگی کانال نخاعی را ندارند ولی با کاهش و کنترل درد می‌توانند نقش بزرگی در بهبود عملکرد فرد بدون نیاز به انجام روش‌های تهاجمی داشته باشند. با انجام یک برنامه جامع زیر نظر متخصص، قدرت و استقامت بیمار افزایش می‌یابد و در نتیجه انجام فعالیت‌های روزانه برای او بسیار آسان‌تر خواهد شد. در کنار این تمرینات استفاده از محصولات طبی مانند کمربندها و گردنبندها میتواند مفید باشد. این محصولات با محدود کردن دامنه حرکات یک ابزار کمکی به حساب می‌آیند.
در مرحله بعد می‌توان از تزریق استروئید داخل ستون مهره‌ها برای ازبین بردن علائم و درد استفاده کرد. آخرین راه درمان، روش تهاجمی جراحی است که در موارد حاد از آن استفاده میشود. به این صورت که کانال نخاعی به صورت بسته و یا باز مورد جراحی قرار می‌گیرد تا فشار از روی عصب‌ها برداشته شود. روش‌های دیگری مثل طب سوزنی، کایروپراکتیک، درما‌ن‌های گیاهی، اوزون درمانی و… نیز به صورت محدودتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت تنگی کانال نخاعی با دیسک کمر
انواع کمر درد میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد و لزوما تنگی کانال نخاعی نیست. دو نوع ناراحتی که معمولا توسط مردم با هم اشتباه گرفته میشود، تنگی کانال نخاعی و دیسک کمر هستند. دیسک درواقع عضوی غضروفی است که در میان مهره‌های ستون فقرات ما قرار دارد و وظیفه‌اش گرفتن ضربه‌های وارد شونده به ستون مهره‌ها است. زمانی که دیسک از جایگاه خود خارج شود و به اصطلاح بیرون بزند، بر روی اعصاب اطراف خود فشاری وارد میکند که همراه با درد است. به این پدیده فتق یا پارگی دیسک کمر می‌گویند. علائم دیسک کمر شامل کمردرد، اختلالات حرکتی در اندام تحتانی، احساس گرفتگی در پاها به‌خصوص در پشت زانوها، بی‌حسی و گزگز شدن و… است.
برای تشخیص درست علت کمردرد بهترین راه مراجعه به پزشک متخصص است. او با بررسی دقیق سبک زندگی و سابقه پزشکی شما و همچنین معاینه بالینی میتواند منبع و دلیل درد را پیدا کند و باتوجه به آن بهترین راه درمان را به شما پیشنهاد کند. عکسبرداری‌هایی مانند ام آر ای، سی تی اسکن و میلوگرام نیز میتواند در راه تشخیص درست بسیار به پزشک کمک کند.
ورزش برای تنگی کانال نخاعی
در حالی که بهترین درمان برای تنگی کانال نخاعی مراجعه به یک متخصص ستون فقرات است، در اینجا چند پیشنهاد در خانه برای یک برنامه فیزیوتراپی وجود دارد. اگر معیارهای ذکر شده در بالا را تجربه می کنید و هیچ یک از علائم یا علائمی را ندارید که نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد، راه هایی برای مدیریت تنگی ستون فقرات به تنهایی وجود دارد.
حفظ تحرک، انعطاف و ثبات ستون فقرات مهم است. انعطاف‌پذیر و قوی بودن لگن‌ها مهم است و کوشا بودن در حفظ وضعیت بدنی خوب در طول فعالیت‌ها به شما کمک میکند. برای تسکین درد و کاهش التهاب از تمرینات زیر استفاده کنید:
کشش ساق دست مقابل به پشت
روی یک میز یا زمین در وضعیت تصویر بالا دراز بکشید. یک زانو را با زاویه 90 درجه خم کنید. با همان دست کناری که زانو خم شده است به دیوار دور دست برسید. با پاشنه طرف مقابل به دیوار زیر خود برسید. به مدت 5 ثانیه نگه دارید و سپس در طرف مقابل تکرار کنید.
تک زانو تا سینه
پشت خود را مطابق تصویر بالا روی زمین یا تشک فشار دهید. با استفاده از دستان خود، یک زانو را به سمت قفسه سینه خود بکشید. این کشش را برای 30 ثانیه نگه دارید. این کار را از هر دو طرف برای 10 بار تکرار کنید این حرکت به شدت برای بهبود تنگی کانال کمر مفید است.
کج شدن لگن
در این حالت، باسن خود را به عقب بچرخانید و مانند تصویر زیر به زمین یا تشک فشار دهید. 5 ثانیه نگه دارید سپس استراحت کنید. 10 بار انجام دهید.
ثبات ستون فقرات
به پشت دراز بکشید و دست‌ها را بالای شانه‌ها دراز کرده و زانوها را مستقیماً بالای باسن‌تان قرار دهید. این وضعیت را به مدت 10 ثانیه در حالی که پشت خود را روی زمین یا میز فشار داده اید نگه دارید. به آرامی یک پا را به سمت پایین به سمت سطح حرکت دهید و همزمان دست طرف مقابل را که بالای سر خود کشیده اید حرکت دهید. فقط اندام های خود را تا جایی که می توانید حرکت دهید در حالی که وضعیت کمر خود را روی زمین یا میز فشار داده اید.این حرکت را انجام دهید تا فواید آن بر روی تنگی کانال کمر خود ببینید.
