حساسیت فصلی، یا همان آلرژی فصلی، به انگلیسی به عنوان “Seasonal Allergy”شناخته می‌شود، به عنوان واکنشی از سیستم ایمنی بدن به فعالیت گرده‌افشانی گل‌ها و پخش هاگها شناخته می‌شود. این واکنش‌ها در زمان و فصلی خاص اتفاق می‌افتند و به همین دلیل به آن حساسیت فصلی نامیده می‌شود.
تمام افراد دچار واکنش به گرده‌های گل نمی‌شوند و تنها افرادی که سیستم ایمنی حساسیت نشان می‌دهند، این نوع واکنش را تجربه می‌کنند. شدت و عوارض آلرژی فصلی نیز در افراد مختلف متفاوت است. با این حال، با استفاده از روش‌های درمانی در خانه، می‌توان علائم ناراحت‌کننده‌ی حساسیت فصلی را کاهش داد.
حساسیت فصلی یا همان آلرژی فصلی
آلرژی یا حساسیت فصلی معمولاً هنگام فرا رسیدن بهار برای بسیاری از افراد آزاردهنده می‌شود. علائمی مانند عطسه، سرفه، آبریزش بینی، سوزش و آبریزش چشم، خارش گلو، خارش چشم، ورم چشم، سرفه‌های آلرژیک، گرفتگی بینی و گلو از جمله علائم حساسیت فصلی محسوب می‌شوند.در این مقاله از سایت ساختمان سلامت با ما همراه باشید تا با علت و علائم و درمان حساسیت فصلی آشنا شوید.
تاکنون پیش آمده است که در یک زمان خاص از سال به طور متمایز عطسه زیادی داشته باشید؟ آیا بینی و گلویتان خارش شدید داشته باشد؟ آیا چشم‌هایتان قرمز شده و خارش شدیدی داشته باشد؟ یا حتی با آبریزش بینی و ریختن اشک از چشم‌ها مواجه شده باشید؟ این‌ها همه علائم حساسیت فصلی هستند.
بعضی افراد علائم آزاردهنده دیگری نیز تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، سرفه‌های شبانه بسیاری دارند که تنفس را به طور معمولی انجام نمی‌دهند و ممکن است خواب شبانه را نیز مختل کنند. اما همچنان تأکید می‌شود که اگر این علائم طی تمام فصل‌های سال وجود نداشته باشد و فقط در فصل گرده افشانی گل‌ها یا زیر درختان رخ دهد، آن را حساسیت فصلی می‌نامیم.
شاید بدانید که علاوه بر گرده افشانی گل و گیاهان، بذرها و درختان نیز می‌توانند منجر به واکنش سیستم ایمنی بدن شوند. این عوامل نیز علائم مشابه حساسیت فصلی را به همراه دارند.
شایع‌ترین علائم حساسیت فصلی شامل موارد زیر است:
- عطسه
- خارش بینی
- ترشح بینی
- انسداد (کیپ شدن بینی)
این علائم در مواجهه با دود، بو و گرد و خاک و همچنین موادی که فرد به آن‌ها آلرژی دارد، شدیدتر می‌شوند. این علائم در صبح زودترین شدت را دارند و بسیاری از افراد به دلیل انسداد بینی یا عطسه در نیمه شب از خواب بیدار می‌شوند.
تغییر دما و ترکیب محیط گرمیزان آلرژن‌ها در هوا نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. به طور کلی، درجه حرارت بالاتر و رطوبت بیشتر منجر به افزایش غلظت گرده‌ها در هوا می‌شود. بنابراین، در بهار که هوا گرمتر و مرطوبتر می‌شود، علائم حساسیت فصلی معمولاً شدیدتر می‌شوند.
کنترل علائم حساسیت فصلی
می‌توانید اقداماتی مانند مصرف داروهای ضدآلرژیک، استفاده از اسپری بینی، استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم‌ها در برابر گرده‌ها، و از خانه خارج شدن در زمان‌هایی که غلظت گرده‌ها در هوا کمتر است را انجام دهید. همچنین، نگهداری از محیط زندگیتان با تمیز کردن و آبیاری منظم گیاهان در داخل منزل می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. در صورتی که علائم شما شدید باشد یا باعث اختلال شدید در زندگی روزمره شما شده باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب را تعیین کند.
تشخیص آلرژی فصلی
تشخیص حساسیت فصلی در بهار یا آلرژی پاییزی یک فرایند پیچیده نیست و نیاز به آزمایشات و یا روش‌های تشخیص دقیق ندارد. پزشک می‌تواند با بررسی مخاط بینی و گلو، التهاب در این ناحیه را تشخیص دهد. همچنین، از بیمار با سوالات زیر نیز درباره شرح حال و علائمش مشاوره می‌گیرد:
- در چه زمانی از سال این علائم در شما بروز می‌کند؟
- چه مدتی است که سرفه، آبریزش بینی، آب‌ریزی چشم و سایر علائم را تجربه می‌کنید؟
- بررسی تاریخچه خانوادگی بیمار نیز ضروری است، به عبارت دیگر، آیا در خانواده شما افرادی با حساسیت فصلی وجود دارند یا نه.
- بررسی تاریخچه پزشکی بیمار نیز مهم است؛ یعنی باید پزشک مطلع شود که بیمار چه داروهایی مصرف می‌کند و چه بیماری‌هایی دارد.
مواد غذایی که حساسیت فصلی را تشدید می‌کنند
همچنین، باید بدانیم کدام مواد غذایی حساسیت فصلی را تشدید می‌کنند. بیشتر افراد مبتلا به حساسیت بینی، علائم خود را با مصرف غذاها مستقیماً مرتبط نمی‌دانند. اما برخی از افراد حساس به گرده‌افشانی گیاهان، ممکن است نسبت به مواد خوراکی مانند هویج، مغز آجیل، کرفس و هلو حساس باشند و علائمی نشان دهند. همچنین، مصرف میوه و سبزیجات تازه می‌تواند در این افراد باعث خارش و تورم در ناحیه لب‌ها، زبان، گلو و سقف دهان شود. همچنین، برخی افراد نسبت به سبزیجات و چمن حساسیت نشان می‌دهند.
بعد از مصرف گوجه‌فرنگی، خربزه، طالبی، کیوی، پرتقال، موز و انبه، برخی افراد علائم آلرژی را تجربه می‌کنند و اجتناب از مصرف این مواد غذایی می‌تواند بهبودی را به همراه داشته باشد. این افراد می‌توانند میوه‌ها و سبزیجات را به صورت پخته مصرف کنند، زیراحرارت می‌تواند بسیاری از آلرژن‌ها را غیرفعال کند.
هیستامین چیست؟
هیستامین یک ترکیب شیمیایی است که برخی از سلول‌های ایمنی بدن در تماس با آلرژن‌ها آن را ترشح می‌کنند. با افزایش نفوذپذیری عروق خونی در برابر گلبول‌های سفید خون و پروتئین‌های دیگر، به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا در مقابل مهاجمان خارجی عملکرد بهتری داشته باشد. اما به عنوان یک عوارض جانبی، هیستامین می‌تواند در ناحیه‌ای که آزاد می‌شود، علائم التهابی مانند تورم، قرمزی، خارش و ترشحات ایجاد کند.
درمان حساسیت فصلی و روش‌های بهبود آن
برای درمان و بهبود علائم حساسیت فصلی، روش‌های مختلفی وجود دارد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم و تغییراتی در متن اصلی اعمال می‌کنیم:
مصرف آنتی‌هیستامین (مانند قرص سیتریزین)
اگر برای درمان آلرژی و رفع علائم آزاردهنده حساسیت فصلی به دکتر مراجعه کنید، اولین مرحله درمان را آغاز کرده‌اید. قرص سیتریزین، لوراتادین، آنتی‌هیستامین دکونژستانت و سایر آنتی‌هیستامین‌ها که با نام‌های مختلف در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند، از معروف‌ترین داروهای موثر در کنترل حساسیت فصلی هستند.
این داروها برای افراد مبتلا به آلرژی بسیار مهم هستند و می‌توانند در درمان حساسیت کمک کنند. باید تاکید کرد که استفاده از داروهای ضدحساسیت، روشی آسان و سریع برای درمان حساسیت فصلی است.
اجتناب از آلرژن‌ها
بهترین راه برای درمان حساسیت فصلی، اجتناب از مواد حساسیت‌زا و محرک‌ها است. به عنوان مثال، می‌توانید در فصل تابستان برای خنک کردن منزل خود از دستگاه تهویه‌ی هوا به جای پنکه و کولر استفاده کنید. همچنین، تا جایی که امکان پذیر است، در منزل بمانید و از تماس با گرده‌های گیاهان خودداری کنید. در زمانی که دچار تب یونجه می‌شوید، به نکات زیر توجه کنید:
- پنجره‌های خانه را ببندید.
- مدت زمانی که بیرون از خانه می‌گذرانید را محدود کنید.
- در روزهایی که باد شدید است، در منزل بمانید.
- از مصرف دخانیات خودداری کنید، زیرا این کار تحریک تب یونجه را افزایش می‌دهد.
