پریتونیت یک بیماری جدی است که از ناحیه شکم، که در بین قفسه سینه و لگن قرار دارد، شروع می‌شود. این بیماری در زمانی رخ می‌دهد که پریتوئن یا صفاق، لایه نازک بافت داخل شکم، التهاب می‌کند. عفونت باکتری یا قارچ، و یا ترکیدن آپاندیس از جمله علل شایع پریتونیت هستند.
به عنوان مثال، یکی از روش‌های درمان نارسایی کلیه، که به آن دیالیز صفاقی می‌گویند، می‌تواند عاملی در پیشگیری از پریتونیت باشد. این درمان به حذف مواد زائد از خون کمک می‌کند. با رعایت بهداشت قبل، حین و بعد از دیالیز صفاقی، می‌توانید از پیشگیری از پریتونیت مراقبت کنید.
انواع پریتونیت
در ادامه از سایت ساختمان سلامت، قصد داریم درباره انواع پریتونیت صحبت کنیم و اطلاعاتی درباره علل بروز آن‌ها و راهکارهایی که در پیشگیری از آن‌ها مفید هستند، ارائه دهیم. اگر شما یا عزیزانتان با این مشکل روبرو هستید، با ما همراه باشید.پریتونیت، به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
پریتونیت باکتریایی
این نوع پریتونیت ناشی از عفونت باکتری است و معمولاً در افرادی که به بیماری‌های کبدی مانند سیروز یا بیماری‌های کلیوی مبتلا هستند، رخ می‌دهد. باکتری‌ها به صورتی که از سوراخی در دستگاه گوارش، مانند معده و روده، وارد لایه داخلی شکم می‌شوند، این نوع عفونت را ایجاد می‌کنند.
پریتونیت ثانویه
این نوع پریتونیت می‌تواند در داخل اندامی در شکم رخ دهد به دلیل وجود سوراخ یا پارگی در آن. همچنین، ممکن است ناشی از شرایط دیگری در سلامتی بدن باشد.
عوامل بروز پریتونیت
عوامل زیر می‌توانند باعث بروز پریتونیت شوند:
عفونت
عفونت باکتریایی در دستگاه گوارش می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود. سوراخی در روده بزرگ یا ترکیدن آپاندیس نیز می‌تواند منجر به بروز این وضعیت گردد.
عوارض جراحی
عمل جراحی در ناحیه شکمی می‌تواند سبب ایجاد پریتونیت شود، به ویژه اگر عفونت در جراحی رخ داده باشد یا سوراخی در دیوار شکم ایجاد شده باشد که باعث نفوذ باکتری‌ها به لایه داخلی شکم می‌شود.
شیمی‌درمانی
برخی از داروهای شیمی‌درمانی که برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان استفاده می‌شوند، می‌توانند سبب ضعف سیستم ایمنی شده و عفونت‌ها را ایجاد کنند، که در نتیجه این بیماری نیز ممکن است رخ دهد.
سایر علل پریتونیت
باکتری‌ها و عوامل عفونی مختلف می‌توانند علل پریتونیت را ایجاد کنند. در زیر برخی از علل دیگر این بیماری آورده شده است:
- مداخلات پزشکی: ممکن است در طی مداخلات جراحی، ارتباطی باز بین دستگاه گوارش و صفاق ایجاد شود که منجر به ورود باکتری‌ها و عفونت شود.
- دیالیز صفاقی: در دیالیز صفاقی، لوله‌هایی به نام کاتتر برای حذف مواد زائد از خون استفاده می‌شوند. اگر کاتتر آلوده شود یا بهداشت نامناسب داشته باشد، عفونت و پریتونیت می‌تواند رخ دهد.
- لوله‌های تغذیه: استفاده از لوله‌های تغذیه می‌تواند باعث وجود شکاف‌ها و آسیب‌ها در دستگاه گوارش شود که منجر به عفونت و پریتونیت گردد
- جراحی گوارش: این بیماری ممکن است پس از جراحی‌هایی در دستگاه گوارش ایجاد شود. به عنوان مثال، پارگی آپاندیس، زخم معده یا سوراخ در روده بزرگ می‌توانند باعث ورود باکتری‌ها و عفونت به صفاق شوند.
- معاینات داخلی: معایناتی مانند کولونوسکوپی (معاینه داخلی راکتوم و روده بزرگ) و آندوسکوپی (بررسی داخلی دستگاه گوارش) نادراً می‌توانند منجر به این بیماری شوند.
- ضربه: اصابت به ضربه قوی به شکم می‌تواند باعث شکستگی یا شکاف در دستگاه گوارش شده و اجازه ورود باکتری‌ها و عفونت به صفاق را فراهم کند.
- بیماری‌های دیگر: برخی بیماری‌ها مانند پانکراتیت (التهاب پانکراس) و دیورتیکولیت (التهاب کیسه‌های کوچک و برآمده در دستگاه گوارش) نیز می‌توانند عامل ایجاد این بیماری باشند، زیرا می‌توانند باعث شکستگی یا شکاف در دستگاه گوارش شده و عفونت را در صفاق ایجاد کنند.
از طریق هر یک از این عوامل، باکتری‌ها و عفونت می‌توانند از طریق سوراخ‌ها و شکاف‌های موجوددر دستگاه گوارش وارد صفاق شده و این بیماری را ایجاد کنند.
علائم پریتونیت
علائم این بیماری می‌تواند بین افراد متفاوت باشد و در کل شامل علائم زیر می‌شود:
- درد شدید در منطقه شکم که با هر حرکتی بدتر می‌شود.
- تهوع و استفراغ.
- افزایش دمای بدن (تب).
- درد یا ورم در منطقه شکم.
- تجمع مایع در داخل شکم.
- عدم توانایی در اجابت مزاج یا دفع گاز.
- کاهش حجم ادرار نسبت به حالت طبیعی.
- احساس تشنگی بیشتر از حالت معمول.
- مشکل در تنفس.
- کاهش فشار خون و خطر شوک.
مهم است به‌یاد داشته باشید که علائم پریتونیت ممکن است با علائم بیماری‌ها و مشکلات سلامتی دیگر تداعی شود. در هر صورت، برای تشخیص درست و دریافت درمان مناسب، همواره به پزشک خود مراجعه کنید.
تشخیص پریتونیت
تشخیص پریتونیت به سرعت بسیار اهمیت دارد زیرا می‌تواند به مشکلات جدی در سلامتی منجر شود. پزشک متخصص برای تشخیص این بیماری ابتدا معاینات فیزیکی لازم را انجام می‌دهد و سوابق سلامتی شما را بررسی می‌کند. علاوه بر این، در بسیاری از موارد، پریتونیت از طریق آزمایش نمونه مایع عفونی شکم تشخیص داده می‌شود.
در ادامه، برخی از آزمایشات تشخیصی دیگر که ممکن است برای تشخیص پریتونیت استفاده شوند، ذکر می‌شود:
- اشعه ایکس: در این آزمایش، تصاویری از بافت‌ها، استخوان‌ها و اندام‌های بدن شما گرفته می‌شود.
- آزمایش خون، مایع و ادرار: این آزمایشات برای تشخیص علت عفونت انجام می‌شوند.
- سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری): در این تست، از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تهیه تصاویر بدن استفاده می‌شود. تصاویری دقیق از استخوان‌ها، عضلات، چربی و اندام‌ها به‌دست می‌آید. این تست نسبت به اشعه ایکس استاندارد جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد.
- ام‌آر‌آی: این آزمایش تصویربرداری با استفاده از میدان‌های مغناطیسی و انرژی فرکانس رادیویی انجام می‌شود.
- جراحی: در صورت بروز بیماری شدید، پزشک ممکن است جراحی را برای یافتن و حذف عامل عفونت توصیه کند.
بعد از تشخیص بیماری، مهم است که بلافاصله به درمان آن بپردازید، زیرا پریتونیت می‌تواند به سرعت منجر به مشکلات جدی در سلامتی شود. در طول مراحل درمان، شاید نیاز به بستری شدن در بیمارستان و مصرف داروهای ضدعفونت وریدی برای درمان عفونت وجود داشته باشد. در صورت وجود نارسایی اندام، ممکن است درمان‌های دیگری تجویز شود.
جراحی اورژانسی نیز در برخی موارد برای یافتن و حذف عامل عفونت لازم است. این نوع جراحی وقبا عرض پوزش، به نظر می‌رسد بخشی از پاسخ قطع شده است. لطفاً سوال یا موضوع خاص خود را مجدداً بیان کنید تا بتوانم به شما کمک کنم.
