خارش چشم یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. دلایل خارش چشم می‌تواند متنوع باشد و از مشکلات ساده و گذرا تا بیماری‌های جدی چشمی متغیر است. در این مقاله از ساختمان سلامت به بررسی کامل دلایل خارش چشم پرداخته و روش‌های پیشگیری و درمان آن را شرح می‌دهیم.
خستگی چشم‌ها
یکی از رایج‌ترین دلایل خارش چشم، خستگی چشم‌ها است. در دنیای مدرن که استفاده از دستگاه‌های دیجیتال به شدت افزایش یافته است، خستگی چشم ناشی از استفاده طولانی مدت از کامپیوتر، تلفن همراه و حتی رانندگی در مسافت‌های طولانی بیشتر شده است. وقتی افراد به مدت طولانی بدون استراحت به صفحه نمایش خیره می‌شوند، عضلات چشم‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند و این می‌تواند منجر به خارش و ناراحتی شود.
برای کاهش این نوع از خارش، بهتر است به ازای هر 20 دقیقه کار با وسایل دیجیتال، به مدت 20 ثانیه به نقطه‌ای دورتر نگاه کرده و استراحت کوتاهی به چشم‌ها بدهید. همچنین، تنظیم روشنایی صفحه نمایش و استفاده از عینک‌های مخصوص کامپیوتر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
آلرژی و آلودگی
آلرژی‌ها نیز از دیگر دلایل شایع خارش چشم هستند. تماس چشم با مواد خارجی مانند گرده گیاهان، شوره سر، گرد و غبار و حتی لوازم آرایش می‌تواند واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند و باعث خارش، قرمزی و تحریک چشم شود. به ویژه در فصل‌های بهار و پاییز، زمانی که میزان گرده‌های موجود در هوا افزایش می‌یابد، افراد بیشتری دچار آلرژی‌های چشمی می‌شوند.
برای پیشگیری از خارش چشم ناشی از آلرژی، بهتر است از قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها (عوامل آلرژی‌زا) جلوگیری کرده و در صورت نیاز از داروهای آنتی‌هیستامین استفاده کنید. همچنین شستن مرتب دست‌ها و دوری از تماس دست آلوده با چشم‌ها می‌تواند به جلوگیری از انتقال آلرژن‌ها کمک کند.
خشکی چشم
خشکی چشم یک عامل دیگر است که می‌تواند منجر به خارش چشم‌ها شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که چشم‌ها رطوبت کافی دریافت نمی‌کنند. کار کردن در محیط‌های خشک یا نگاه کردن طولانی مدت به مانیتور بدون پلک زدن می‌تواند منجر به تبخیر اشک و خشکی چشم شود. برای کاهش خشکی چشم، توصیه می‌شود از قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده استفاده کرده و در محیط‌های خشک از دستگاه‌های بخور استفاده کنید. همچنین پلک زدن منظم در هنگام کار با کامپیوتر می‌تواند به مرطوب نگه داشتن چشم‌ها کمک کند.
درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک، نوعی اگزما است که می‌تواند باعث خارش و قرمزی چشم‌ها شود. این بیماری التهابی پوستی بیشتر در کودکان مشاهده می‌شود، اما بزرگسالان نیز ممکن است از آن رنج ببرند. درماتیت آتوپیک معمولاً با علائمی مانند خشکی و خارش پوست و چشم‌ها همراه است. برای مدیریت این مشکل، پزشکان اغلب کرم‌های مرطوب‌کننده و ضدالتهاب تجویز می‌کنند. همچنین اجتناب از مواد تحریک‌کننده و محافظت از چشم‌ها در برابر خشکی محیطی نیز می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
التهاب ملتحمه (کنژنکتیویت)
یکی دیگر از دلایل مهم خارش چشم، التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت است. این عفونت ویروسی یا باکتریایی بسیار مسری است و باعث قرمزی، خارش و ترشح از چشم‌ها می‌شود. کنژنکتیویت که معمولاً به نام چشم قرمز نیز شناخته می‌شود، در میان کودکان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف شایع‌تر است. برای درمان التهاب ملتحمه، در موارد ویروسی معمولاً نیازی به درمان خاصی نیست و علائم به مرور زمان خودبه‌خود بهبود می‌یابند. اما در موارد باکتریایی ممکن است پزشک قطره‌های آنتی‌بیوتیکی تجویز کند.
پلک آماس (بلفاریت)
بلفاریت یا پلک آماس نوعی التهاب پلک‌هاست که ناشی از انسداد فولیکول‌های مو در پایه مژه‌ها است. این بیماری می‌تواند به خارش و تحریک چشم‌ها منجر شود و گاهی با پوسته‌ریزی و تورم پلک‌ها همراه است. افراد مبتلا به بلفاریت ممکن است علاوه بر خارش چشم، احساس سوزش و تورم در پلک‌ها نیز تجربه کنند. برای درمان بلفاریت، معمولاً از کمپرس گرم و تمیز کردن پلک‌ها با شامپو بچه استفاده می‌شود. در موارد شدیدتر، ممکن است پزشک قطره‌های ضدالتهابی تجویز کند.
اختلال غدد میبومین
غدد میبومین مسئول تولید مایعی هستند که به روان کردن سطح چشم‌ها کمک می‌کند. هنگامی که این غدد مسدود می‌شوند، نمی‌توانند به میزان کافی مایع تولید کنند و این منجر به خشکی چشم و در نتیجه خارش چشم‌ها می‌شود. افرادی که به اختلال غدد میبومین مبتلا هستند، ممکن است نیاز به استفاده از قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده یا حتی جراحی‌های کوچک برای باز کردن غدد مسدود شده داشته باشند.
برخی از داروها
برخی از داروها نیز می‌توانند به عنوان یک عامل خارجی باعث خشکی و خارش چشم‌ها شوند. از جمله این داروها می‌توان به آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای فشار خون و برخی از داروهای ضدافسردگی اشاره کرد. این داروها با کاهش تولید اشک، می‌توانند خشکی و خارش چشم‌ها را تشدید کنند. اگر دارویی که مصرف می‌کنید باعث خارش چشم می‌شود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا داروهای جایگزین را بررسی کنید.
تشخیص و درمان خارش چشم
اگر خارش چشم‌ها به صورت مکرر و یا همراه با علائم دیگری مانند قرمزی، تورم یا ترشح باشد، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با بررسی دقیق سوابق پزشکی و انجام معاینات چشمی علت خارش را تشخیص داده و درمان مناسب را پیشنهاد می‌کند.
درمان‌های خانگی برای کاهش خارش چشم
برای مدیریت و کاهش خارش چشم‌ها، علاوه بر درمان‌های پزشکی، می‌توان از برخی روش‌های خانگی نیز استفاده کرد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- کمپرس آب سرد: استفاده از یک پارچه تمیز و سرد روی چشم‌ها می‌تواند به کاهش التهاب و خارش کمک کند.
- تمیز نگه داشتن ناحیه دور چشم: شستن مرتب صورت و دوری از تماس دست‌های آلوده با چشم‌ها به جلوگیری از عفونت کمک می‌کند.
- استفاده از دستگاه بخور: افزایش رطوبت محیط به ویژه در فصل‌های سرد و خشک می‌تواند از خشکی چشم‌ها جلوگیری کند.
- استراحت دادن به چشم‌ها: در طول روز با استراحت‌های منظم به چشمان خود فرصت دهید تا از خستگی و خشکی جلوگیری شود.
- استفاده از قطره‌های چشمی: قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده می‌توانند به تسکین خشکی و خارش چشم‌ها کمک کنند.
نتیجه‌گیری
دلایل خارش چشم ممکن است از مشکلات ساده و زودگذر مانند خستگی چشم‌ها یا آلرژی گرفته تا مشکلات جدی‌تری مانند التهاب ملتحمه یا بلفاریت متغیر باشد. برای جلوگیری و کاهش خارش چشم‌ها بهتر است علاوه بر رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی در صورت تداوم علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید. پیشگیری از خارش چشم نیز با روش‌های خانگی و رعایت اصول بهداشتی امکان‌پذیر است.
