سرطان دهانه رحم، نوعی سرطان است که در دهانه رحم، انتهای پایینی رحم که به واژن متصل می‌شود رخ می‌دهد. عامل اصلی این بیماری، عفونت دائمی با ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. سلول‌های دهانه رحم در حالت طبیعی به طور منظم و تحت کنترل تقسیم و رشد می‌کنند. اما در طی تماس جنسی با فرد آلوده به HPV، سلول‌های خارجی دهانه رحم می‌توانند آلوده شوند. قرار گرفتن مداوم در معرض این ویروس، سلول‌ها را تغییر می‌دهد و باعث رشد غیرقابل کنترل آنها و ایجاد ضایعات پیش سرطانی (دیسپلازی) می‌شود. این سلول‌های غیرطبیعی، اگرچه هنوز سرطانی نیستند، در صورت عدم درمان، می‌توانند به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند. این فرآیند به تدریج و طی سالیان رخ می‌دهد و ممکن است تا مراحل پیشرفته بیماری، هیچ علامتی قابل مشاهده نباشد.
دهانه رحم از دو قسمتساخته شده و با دو نوع سلول مختلف پوشانده شده است.
- قسمت پایین رحم، دهانه رحم است که با سلول های غده ای پوشیده شده است.
- Exocervix (اکتوسرویکس) قسمت بیرونی دهانه رحم است که در طی معاینه با اسپکولوم توسط پزشک قابل مشاهده است و توسط سلول های سنگفرشی پوشانده شده است.
جایی که این دو نوع سلول دردهانه رحمبه هم می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. با افزایش سن و هنگام زایمان، مکان دقیق منطقه تحول تغییر می کند. بیشتر سرطان های دهانه رحم در سلول های منطقه تحول آغاز می شوند.
علایم سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم شایعترین بدخیمی در سیستم تولیدمثل زنان است. چهارمین سرطان بعد از پستان، ریه و روده در زنان می باشد. عمدتا در زنان در سن بعد از یائسگی و حول و حوش یائسگی شایع است تنها ۵ درصد آن درزنان زیر ۴۰ سال دیده می شود ولی بیشترین میزان شیوع آن در سنین ۵۰ تا ۶۰ سالگی است.
میزان بروز سرطان در طی ۵۰ سال گذشته افزاش یافته است که شاید بدلیل بالارفتن سن افراد و افزایش شیوع شرایط مستعد کننده مانند چاقی و بهبود روشهای تشخیصی باشد. سرطان رحم ناشی از تماس با استروژن زیاد است.
علائم و نشانه‌های سرطان دهانه رحم شامل خونریزی غیرعادی از دهانه رحم، خونریزی بعد از رابطه جنسی، درد شکم پایین، احساس فشار و درد در لگن و خونریزی بین پریود باشد. اگر شما یا عزیزانتان به هر یک از این علائم مبتلا هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
شایعترین علامت بالینی سرطان خونریزی نامرتب است. گاهی بیماران ترشح واژینال دارند و ۵% بیماران بدون علامت هستند.
گاهی سرطان حالت فامیلی و خانوادگی دارد. این گروه دچار بیماریهای روده با درگیری روده بزرگ، رحم ، معده، حالب، تخمدان و پوست هستند. این افراد باید سالیانه معاینه لگن، سونوگرافی واژینال نمونه گیری از رحم شوند. سرطان در این افراد در سنین پایین تر بروز می کند.
در مراحل اولیه و ضایعات پیش سرطانی بدون علامت است و معمولا در پاپ اسمیر یافت می شود.
در مراحل پیشرفته تر سرطان دهانه رحم با خونریزی نامرتب مثل لکه بینی، ترشحات خونی، خونریزی بعد از نزدیکی، درد لگن، ترشح خونی بدبو، زخم در دهانه رحم و وجود خون بعد از ادرار کردن خود را نشان می دهد. در مراحل پیشرفته کم خونی نیز ممکن است ایجاد شود.
علائم زخم دهانه رحم
زخم و عفونت دهانه رحم باعث متورم شدن ، قرمزی و تحریک و شکنندگی بافت سرویکس یا اصطلاحا زخم دهانه رحم شده و باعث بروز علایم زیر می گردد:
- خونریزی های مکرر
- لکه بینی
- درد و خونریزی حین رابطه جنسی
- درد واژن و دهانه رحم
- خروج ترشحات چرکی سبز رنگ
- درد لگن
- تکرر ادرار و سوزش حین ادرار کردن
در مواقع شدید تر زخم دهانه رحم منجر به سرطان دهانه رحم خواهد شد.
علائم هشدار دهنده سرطان دهانه رحم
خونریزی غیر طبیعی از علایم
خونریزی غیرطبیعی واژن مهمترین نشانه ی این بیماری است، منظور از این خونریزی این است که در فرآیند طبیعی مثل پریود رخ نمیدهد. مثلا خونریزی در دوران یائسگی غیرطبیعی است و می تواند از علایم سرطان دهانه رحم باشد. زمانی که سرطان پیشرفت کند ممکن است منجر به حالت تهوع هم بشود. برخی از موارد خونریزی های غیرطبیعی به این شرح است:
- خونریزی واژن بعد از رابطه جنسی
- خونریزی واژن بعد از یائسگی
- خونریزی واژینال بین دوره ها یا دوره هایی که شدیدتر یا طولانی تر از حد طبیعی است.
- ترشحات واژن که آبکی و دارای بوی تند یا حاوی خون هستند.
درد در قسمت لگن و شکم از علایم سرطان
سرطان دهانه رحم ممکن است به استخوان‌ها سرایت کند. شایعترین علامت در صورت گسترش سرطان به استخوان درد استخوان است. معمولاً بیشتر اوقات آنجاست و شب ها شما را از خواب بیدار می کند. این می تواند یک درد مبهم یا درد خنجری باشد. این درد ممکن است در زمان نزدیکی رخ دهد.
خستگی مزمن از علایم سرطان
خستگی یکی از علائم شایع سرطان دهانه رحم پیشرفته است. ممکن است احساس کنید کمبود انرژی دارید و این می تواند طاقت فرسا باشد.
تورم شکم از علایم هشداردهنده
اگر سرطان به کبد سرایت کرده باشد، ممکن است شکم متورم شود. این تورم به دلیل تجمع مایعی به نام آسیت است. این مورد باعث می‌شود، لباس ها تنگ تر شود. ممکن است شکم متورم شده باشد.
همچنین از برخی از علایم هشداردهنده سرطان دهانه رحم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات روده
- انسداد روده
- فیستول
- تورم غدد لنفاوی
- ترشحات واژن
